Δενδρολίβανο-Rosmarinus officinalis

Θα αναφερθώ σε ενα  φυτό με μεγάλη περίοδο άνθισης σε πολύ κρίσιμη περίοδο για τη συντήρηση και μελλοντική ανάπτυξη του μελισσιού.  Είναι εύκολο στον πολλαπλασιασμό δίνει νέκταρ και γύρη όταν τα υπόλοιπα φυτά δεν μπορούν. Ακόμη και μετά από μια πολύ κρύα νύχτα, αν ζεστάνει λίγο την ημέρα, θα στείλει τα αρωματα του   στις μέλισσες και θα τις προσφερει απλοχερα την γυρη και το νεκταρ του
.Δεν έχει δυστυχώς δοθεί η  δέουσα προσοχή από τους μελισσοκόμους για το συγκεκριμένο θάμνο.

Αρωματικός αειθαλής θάμνος, το δενδρολίβανο ανήκει στο γένος Rosmarinus και στην οικογένεια των Χειλανθή (Labiatae). Είναι πυκνόφυλλος και πολύκλαδος, ημι-αυτόφυτος σε πολλά μέρη της Ελλάδας και γενικότερα στις χώρες της Μεσογείου. Δεν ξεπερνά τα δύο (2) μέτρα σε ύψος. Τα φύλλα του είναι δερματώδη, μικρά , γραμμοειδή και μοιάζουν με πευκοβελόνες. Η πάνω επιφάνεια των φύλλων έχει χρώμα σκούρο πράσινο και η κάτω επιφάνεια είναι ελαφρώς χνουδωτή με χρώμα λευκό ή αχνά γκριζωπό. Τα άνθη βρίσκονται κατά ομάδες και βγαίνουν στις μασχάλες των φύλλων. Το χρώμα τους είναι μοβ, κυανόλευκο ή και λευκό.

 Προτιμά τα ξηρά και χέρσα εδάφη, εκεί που φυτρώνει και το φασκόμηλο, το θυμάρι κλπ.. Αντέχει εύκολα μέχρι  -10 βαθμούς Κελσίου και είναι ανθεκτικό στη ζέστη και στους ανέμους. Αναπτύσσεται πολύ καλά σε υψόμετρα μέχρι 600 μέτρα. Έχει πολύ χαρακτηριστική μυρωδιά (μυρωδιά καμφοράς),. Δεν έχει ιδιαίτερη ανάγκη από πότισμα και μπορεί να φυτρώσει και σε βραχώδεις ορεινές περιοχές.

δενδρώδες δενδρολίβανο

έρπων δενδρολίβανο

Σύμφωνα με τη λαογραφία, πήρε το όνομά του από τη Παναγία, η οποία άφησε το μανδύα της πάνω στο θάμνο. Μέχρι το επόμενο πρωί, τα λουλούδια του θάμνου είχαν γίνει μπλε και από τότε ονομάστηκε rose of Mary.

Γνωστό φυτό στην αρχαιότητα όταν οι Αρχαίοι Έλληνες το χρησιμοποιούσαν σε διάφορες θρησκευτικές τελετές και γιορτές ,σε στολισμούς κτηρίων, ναών και το έκαιγαν και σαν θυμίαμα. Το θεωρούσαν δώρο της θεάς Αφροδίτης στους ανθρώπους και το χρησιμοποιούσαν στις θυσίες ζώων, το έκαιγαν στους βωμούς. Διακοσμούσαν με αυτό τα αγάλματα των θεών και οι μαθητές όταν μελετούσαν το χρησιμοποιούσαν σα στεφάνι, χάρη στην ιδιότητά του να τονώνει τη μνήμη.

Στη βοτανοθεραπευτική χρησιμοποιούνται τα φύλλα και τα ανθισμένα μέρη του και συλλέγεται κυρίως τους καλοκαιρινούς μήνες. Από τα φύλλα του δενδρολίβανου εξάγεται ένα υγρό που χρησιμοποιείται στην παρασκευή φάρμακου για τους ρευματισμούς, για τις διάφορους ερεθισμούς του στόματος καθώς και για το βήχα. Από τους βλαστούς εξάγεται ένα αιθέριο έλαιο που χρησιμοποιείται στην αρωματοποιία καθώς και με κατάλληλη επεξεργασία στην παρασκευή εντομοκτόνων. Το αιθέριο έλαιο που περιέχεται στα φύλλα και τα λουλούδια του, μπορεί ακόμη και σε μικρές ποσότητες να προκαλέσει το θάνατο. Βέβαια για να παραχθεί αυτή η ποσότητα χρειάζεται πολύ μεγάλες ποσότητες κλαδιών του φυτού. Πρέπει να γνωρίζει κανείς τη χρήση του και να αποφεύγει τις υπερβολές. Παρόλο που είναι εξαιρετικά τονωτικό και διεγερτικό και συνίσταται σε όσους κουράζονται πολύ -σωματικά και πνευματικά- καθώς επίσης και σε σεξουαλικά προβλήματα που σχετίζονται με έντονη κόπωση, πρέπει, όταν χρησιμοποιείται με θεραπευτικούς σκοπούς να γνωρίζει κανείς πώς να το χρησιμοποιεί. Στα χωριά το χρησιμοποιούσαν ως "εκτρωτικό" για αυτό θα πρέπει να αποφεύγεται κατά την εγκυμοσύνη. Σαν έγχυμα για λούσιμο λέγεται ότι βοηθά κατά της αλωπεκίας, δυναμώνει και σκουραίνει τα μαλλιά και βοηθά στη λειτουργία της μνήμης!

Στη μαγειρική χρησιμοποιούνται τα αποξηραμένα φύλλα και άνθη του. Νοστιμίζουν όλα τα κρέατα (κόκκινα και λευκά), οι πατάτες (τηγανητές ή ψητές), τα λαχανικά, το ρύζι και διάφορα αλαντικά. Στη ζαχαροπλαστική το χρησιμοποιούν κυρίως στα γλυκά του κουταλιού. Έχουν ένα ευχάριστο άρωμα που μοιάζει με αυτό του τσαγιού και η γεύση του είναι ελαφρώς πικρή και λίγο καυτερή. Το δεντρολίβανο το χρησιμοποιούσαν παλιά στο κρασί για να μην χαλάσει και να του δώσει άρωμα. Το ίδιο και στη φέτα αλλά και στο κάπνισμα των κρεάτων τον χρησιμοποιούσαν για μυρωδιά αλλά και για τις αντί μικροβιακές του ιδιότητες.
Το δεντρολίβανο διώχνει και αυτό τους σκόρους και τα διάφορα έντομα από τα διπλανά φυτά.

Το δεντρολίβανο πολλαπλασιάζεται με μοσχεύματα, παραφυάδες και με σπόρο.
Η πιο ενδεδειγμένη μέθοδος είναι με μοσχεύματα που κόβονται από κορυφές παλαιάς φυτείας, μήκους 15 εκ.,

τα οποία αφού ριζοβολήσουν φυτεύονται την άνοιξη ή και το φθινόπωρο στην τελική τους θέση.
Καθαριζουμε απο τα φυλλα τι μοσχευμα μεχρι 5-6 εκατοστα

 Στην συνεχεια το βουταμε σε ορμονη ριζοβολιας

και το φυτευουμε σε μια γλαστα οπου εχουμε βαλει καλης ποιοτητας χωμα

και ιδου το αποτελεσμα εναν χρονο μετα οπου και το φυτο θα παει στο μελισσοκομειο στην οριστικη του θεση

 Το φυτό μπορεί να πολλαπλασιασθεί και με φύτευση ξυλώδους μοσχεύματος κατευθείαν στην οριστική του θέση το φθινόπωρο, ή νωρίς την άνοιξη. Η δεύτερη περίπτωση είναι προτιμότερη.

Τα φυτά προερχόμενα από σπόρο ή τα μοσχεύματα του δενδρολίβανου, φυτεύονται σε κατάλληλα προετοιμασμένο χωράφι. Οι αποστάσεις φύτευσης σε ξηρικές καλλιέργειες είναι 80-100 εκ. μεταξύ των γραμμών και 60 εκ. μεταξύ των φυτών επί της γραμμής. Στις ποτιστικές καλλιέργειες, είναι λίγο μεγαλύτερες.

Μελισσοκομικά, η ανθοφορία του διαρκεί από τον Σεπτέμβριο έως και τον Μάιο, δίνοντας όπως είπαμε άφθονο νέκταρ και γύρη σε κρίσιμες εποχές, χωρίς να επηρεάζεται από τις δυσμενείς καιρικές συνθήκες. Μήπως πρέπει να αρχίσουμε σταδιακά να φυτεύουμε μοσχεύματα γύρω από σημείο όπου διαχειμάζουμε τα μελίσσια μας; Από όσα μπόρεσα να μάθω δεν το τρώνε τα πρόβατα. Μόνο βοήθεια θα προσφέρει στα μελίσσια και το περιβάλλον. Μπορούμε να φυτέψουμε αρχικά 4-5 φυτά και στη συνέχεια κόβοντας μοσχεύματα από αυτά τα πολλαπλασιάζουμε. εγώ έχω βάλει αρκετά και οι μέλισσες τα τιμούν δεόντως.Σε περιοχές της Βοιωτίας και της Ευβοίας αυτοφύεται το έρπων δενδρολίβανο και φτιάχνει πολύ καλά τα μελίσσια